De biodiversiteit in Nederland staat onder druk. Om de biodiversiteit van inheemse flora te beschermen en bij een breder publiek onder de aandacht te brengen, is Het Levend Archief opgericht. Deze stichting verzamelt zaden en ander plantmateriaal van de complete Nederlandse inheemse flora. Dankzij deze nationale zadencollectie is er een back-up voor de planten in de natuur. Als een plantensoort in de natuur bedreigd wordt, kan dat materiaal gebruikt worden om populaties te versterken of te reintroduceren.

Tegelijkertijd is het beheren van zo’n collectie een mooie gelegenheid om meer te leren over de ecologie van onze wilde planten: hoe lang blijven de zaden kiemkrachtig? Wat zijn de optimale groeiomstandigheden om zaden te laten kiemen? Hoe ontwikkelen jonge planten zich? Al deze kennis wordt vastgelegd in wilde-plantenpaspoorten die kunnen bijdragen aan het behoud van de plantensoorten in de natuur.

Samen verzamelen
De missie van Het Levend Archief is sterk verwant aan die van het Centrum voor Genetische Bronnen Nederland (CGN): het behoud van de genetische diversiteit van land- en tuinbouwgewassen, landbouwhuisdieren en bomen. Daarom werken het CGN en Het Levend Archief samen aan het behoud van een aantal soorten.

Het CGN is bijvoorbeeld betrokken bij het behoud van wilde verwanten van onze cultuurgewassen (crop wild relatives), die met name voor het veredelen van land- en tuinbouwgewassen van belang zijn. De meeste wilde verwanten zijn niet, of slecht, vertegenwoordigd in genenbanken. Om de genetische diversiteit te waarborgen, zullen zaden verzameld en opgeslagen worden. Vorig jaar is in het kader hiervan een succesvolle voorstudie voor het verzamelen van wilde verwanten uitgevoerd.

Voor houtige gewassen, zoals bomen en struiken, bestaat er een eigen route. Het huidige aandeel van inheemse bomen en struiken in ons huidige landschap is hooguit 5%. Om dit aandeel te verhogen, heeft Staatsbosbeheer in samenwerking met het CGN op het Roggebotzand in de Flevopolder een genenbank opgezet voor houtige gewassen. Uit deze genenbank worden zaden jaarlijks op grote schaal geoogst om op de korte termijn te gebruiken. Hieruit wordt plantmateriaal opgekweekt samen met kwekers voor de aanleg van nieuwe bossen en landschapselementen met een hoge biodiversiteitswaarde.

Zaadopslag verspreid over Nederland
De zaden uit de nationale zadencollectie worden voor de korte termijn gekoeld opgeslagen bij de Radboud Universiteit in Nijmegen. Het CGN zorgt voor de opslag voor lange termijn: het materiaal wordt zorgvuldig ingevroren bij –20 ᵒC. Daarnaast heeft Het Levend Archief verspreid door Nederland zaadhofjes staan, waar de bijzondere planten uit die omgeving worden getoond aan het publiek en nieuw zaad van die planten geproduceerd wordt.